ایمنی، بهداشت و محیط زیست
جایگاه ساختمانهای سبز در نظام های فنی اجرایی دنیا
جایگاه ساختمانهای سبز در نظام های فنی اجرایی دنیا
متنی که در ادامه می آید، برگزیده ای است از سخنرانی دکتر روانشادنیا که در اولین نشست تخصصی جامعه راهبر مهندسان ساختمان با موضوع بررسی ساختار نظام مهندسی کشور در 29 مرداد 1393 با .حضور تنی چند از اصحاب حوزه ساخت و ساز و نظام مهندسی برگزار شد .
صنعت ساختمان حدود 40 درصد از منابع طبیعی استخراجی، 17 درصد از برق و 12 درصد از آب آشامیدنی را در کشورهای صنعتی مورد استفاده قرار می دهد و حدود 45 الی 65 درصد زباله ها را تولید می کند. از نگاه زیست محیطی، نزدیک به 50 درصد هزینه های مربوط به انرژی در کشورهای توسعه یافته در بخش ساخت و ساز و فرآیندهای پس از ساخت صرف می شود. صنعت ساخت از لحاظ تولید گازهای گلخانه ای در رتبه نخست قرار دارد. موارد فوق، از تأثیر به سزای صنعت ساختمان به عنوان منشأ بسیاری از مسائل محیط زیستی و یک محور عمده توجه در برنامه ریزی توسعه پایدار حکایت دارد.
محاسبات یک شرکت مشاور انرژی نشان می دهد، که ساختمانهای سبز دارای میزان میانگین صرفه‌جویی در انرژی ۳۰ درصد، کاهش در کربن ۳۵ درصد و صرفه‌جویی در آب مصرفی ۳۰ تا ۵۰ درصد و کاهش در نخاله های ساختمانی ۵۰ تا ۹۷ درصد هستند. به عبارت دیگر، ساختمان های سبز پرچم دار توسعه پایدار و ایجاد تعادل بین مسائل مربوط به سلامت محیطی، اقتصادی و اجتماعی هستند. اخیرا مفاهیمی همچون ساختمان پایدار و ساختمان زنده نیز مطرح شده اند که در همه آنها توجه به سه اصل مردم، کره زمین و رونق اقتصادی اجتماعی محوریت دارند.
برای ارزیابی فعالیتهای سبز 34 سیستم رتبه بندی پایداری ساختمان در دنیا وجود دارد که معروفترین آنها عبارتند از:
ENERGY STAR
Leadership in Energy in Environmental Design (LEED)
آیین نامه های انجمن ملّی خانه سازان (NAHB )، National Association of Home Builder
استاندارد کانادایی Green Globes
استاندارد بریتانیایی BREEAM
سیستم بررسی جامع برای بازده محیطی ساختمان (CASBEE )
SBTool (قبلاً به‌عنوان GBTool شناخته می‌شد)
آمارها، حاکی از توجه ویژه به این مفاهیم در سراسر دنیا است. به عنوان نمونه، بر اساس گزارش سال ۲۰۰۷، موسسه ساختمان سبز آمریکا دارای ۱۲۴۰۰ شرکت عضو است که نسبت به ۵ سال گذشته ۴ برابر شده‌اند. کارکنان این شرکت‌ها، در ۷۲ برنامه محلی شرکت می‌کنند، شرکت‌کنندگان در اجلاس‌های بین‌المللی ساختمان سبز، به بیش از ۲۰۰۰۰ نفر رشد پیداکرده‌اند. در سال ۲۰۰۷، بر اساس موسسه ساختمان سبز آمریکا، بیش از 3 میلیارد فوت مربع فضای ساختمانی بخشی از برنامه‌ی LEED بوده است
یک بررسی در مورد هزینه فایده به کارگیری این دست گواهینامه ها نشان می دهد، در مقایسه با ساختمانهای معمول بازار، ساختمان سبز با گواهی LEED ، نقره‌ای، طلایی و پلاتینیوم، به ترتیب هزینه‌ای برابر با ۱، ۱۳، ۱۵، ۲۱ درصد را در بر دارد. پایدارترین راه‌حل، یعنی ساختمان زنده، دارای افزایش هزینه‌ی اولیه‌ای برابر با ۲۹ درصد در مقایسه با ساختمان بازار بود، بااین‌حال همچنان از نظر هزینه برای ساخت و اجرا و به کارگیری در یک بازه‌ی زمانی ۳۰ ساله به صرفه‌تر بود.
برخی مثالهای به کارگیری رویکرد سبز، جمع‌کردن آب باران در مخازن ذخیره آب، کاهش مصرف انرژی در اثر انتخاب جهت گیری مناسب ساختمان، استفاده از صفحات فوتوولتایی خورشیدی در سقف پارکینگها، بهینه کردن سایه بانها، به کارگیری مصالح قابل بازیافت، استفاده از سقفهای نورگیر برای استفاده بهینه نور روز، به کارگیری سیستم های مدیریت بعد از سکونت، بازیافت و استفاده چند باره از آب و غیره است.
آمار نشان می دهد بیش از نصف ایالات آمریکا دارای قوانینی هستند که پروژه‌هایی در ابعاد مشخص را ملزم به داشتن استانداردهای گواهیLEED می‌کند، شش ایالت خود را ملزم به داشتن گواهی LEED کرده‌اند. ۹۲ شهر، استاندارد LEED را پذیرفته‌اند که بیشتر در توسعه‌های شهری استفاده می‌شود. در سال 2009 بیش از یک میلیون ساختمان در سراسر امریکا گواهینامه پایداری داشته اند.
از بررسی موارد فوق، می توان این پرسش ها را مطرح کرد: ساختارهای موجود نظام های فنی اجرایی کشور و نهادهایی چون نظام مهندسی ساختمان، چقدر امکان بروز ایده های نو، خلاقیت در طراحی و اجرا و به کارگیری روشهای دوستدار محیط زیست را فراهم می کند؟ ساخت و سازهای کنونی ما چقدر متناسب با ضوابط پایداری هستند؟ آیا ضوابط موجود ساختمان سازی سبز را تشویق می کند؟ آیا در کشور ما به جایگاه مشاوران انرژی ساختمان در کنار مشاوران سازه و معماری فکر شده است؟ جایگاه رفتار دوستدار محیط زیست در ارزیابی مهندسان دارای پروانه نظام مهندسی کجاست؟ چگونه می توان برای ساختمانهای پایدار صرفه اقتصادی ایجاد کرد؟ آیا در ضوابط و ساختارهای موجود جایی برای اقلیم، فرهنگ و شرایط بومی مناطق ایران وجود دارد؟ چگونه می توان مهندس نوآور و متعهد به زیست بوم کشور تربیت کرد؟ چقدر نظام مهندسی برای شناسایی و مهیا شدن ورود زمینه های نو کار پژوهشی انجام داده است؟
آرشيو مطالب...