به تاکید بسیاری از اقتصاددانان، مسکن یکی از بخشهای مهم و پیشروی اقتصاد است و ثبات قیمت مسکن تاثیر بسزایی در رفاه اقتصادی کشور داشته و رونق بخش مسکن به ویژه در بخش عرضه می تواند با ایجاد ارزش افزوده سبب رشد سایر بخشهای اقتصادی و متعاقباً رشد اقتصادی کشور شود.
اقتصاد آنلاین- متاسفانه به دلایل متعدد سالهای متمادی است که این بخش در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. در این زمینه مشکلات فراوانی ارائه میشود اما شاید به جرات بتوان بیان کرد که مشکل بخش مسکن در اقتصاد ایران، به سمت عرضه و تولید مکفی مربوط بوده و مهمترین مشکل سمت عرضه مسئله نوسانات شدید نقدینگی است.
به بیان دیگر غالب افرادی که در عرصه ساختمان سازی مشغول به کار هستند با مسئله تامین نقدینگی مورد نیاز مواجهند. در نتیجه مشاهده می شود که تولید عرضه شده نسبت به سطح تقاضا اندک است که همین مسئله نیز سبب شده است که این بخش سالهای متمادی با کمبود عرضه مواجه باشد. این مسئله همچنین، باعث آن میشود که سهم انبوه سازان کلان به نسبت تولید کنندگان خرد پایین باشد. به عبارتی با توجه به اینکه بسیاری از افراد فعال در عرصه ساختمان سازی غالبا در ابعاد کوچک مشغول به فعالیت هستند، در تولید ساختمانهای مسکونی، سهم افرادی که در ابعاد کوچک به کار تولید می پردازند، نسبت به انبوه سازان سهم بالایی بوده و این افراد معمولاً برای تامین مالی فعالیت خود دچار مشکل هستند. این افراد بخشی از این نقدینگی را از سرمایه شخصی، بخشی را از طریق تسهیلات بانک و بخشی دیگر را از طریق سرمایه دیگران در قالب سرمایه گذاری یا قرض تامین می کنند.
به دلیل اینکه این نحوه تامین مالی یک روش مستمر و پویا نیست، مشاهده می شود این روش تولید با وقفه زمانی روبرو شده و لذا به علت زمان بر بودن و همچنین حرفه ای نبود افراد دخیل در تولید، هزینه تمام شده تولید مسکن و متعاقبا قیمت مسکن افزایش می یابد. لذا لازم است دولت با هدف گذاری بر انبوه سازی، از این فعالان حمایت کرده و در کنار حمایت باید با ابزارهای مختلف بر عملکرد آنان نظارت دقیق داشته باشد تا تسهیلات اعطایی از مسیر خود منحرف نشود. اگر این نظارت دقیق صورت گیرد ضمن اینکه هزینه تمام شده مسکن کاهش می یابد، مشکل افزایش قیمت مسکن که به دلیل اعطای تسهیلات به طور مستقیم به خریداران بوجود می آمد نیز تا حدود زیادی برطرف می شود.
در این زمینه نقش دولت، بانک و بازار سرمایه در تامین نقدینگی لازم حیاتی است. در اینجا باید توجه داشت که درست است که منابع بانکی از جمله مهمترین منابع دولت برای حمایت از این بخش است، اما با توجه به مشکلات جاری اقتصاد کشور، میتوان با استفاده از روشهای جدید، منابع مورد نیاز را از بازارهای دیگری همچون بازار سرمایه تامین کرد. انتشار صکوک و اوراق مشارکت یکی از این ابزارهاست که بخش خصوصی میتواند با ابزارهای نوین همچون صکوک سرمایه در گردش را از بازارهای مختلفی همچون سرمایه جمع آوری و به این عرصه کمک کند.
در پایان با اشاره به این حقیقت که با توجه به اینکه اکثر مطالعات نشان داده است که نوسانات بخش مسکن بیشتر به علت سفته بازی در این بخش بوجود می آید و هرگاه سهم سرمایه گذاری از سهم مصرفی بالاتر رود بازار رونق و هرگاه این سهم کاهش یابد بازار رکود خواهد داشت، یکی دیگر از وظایف اصلی دولت در این زمینه را می توان جذاب نمودن بازارهای دیگر، بالاخص بخشهای تولید و کمک به کاهش نوسان این سهم دانست. تا در نهایت شاهد آن باشیم که دولت به نقش اصلی خود که یک تعدیل گر و تنظیم کننده-و نه مداخله گر و فعال- بازار مسکن می باشد، برگردد.