اصول و مقررات پیمان
گزارش خلاصه لایو با موضوع مسئولیت های حقوقی مهندسان ساختمان
خلاصه گفت و گو
مخاطبین ما در شرح مسئولیت های حقوقی مهندسان ساختمان دو دسته هستند :
۱-مهندسان که حسب مورد ناظر ، مجری ، طراح و یا معمار پروژه هستند.
۲-ذی نفعان صنعت ساختمان که خدمات مهندسان برای آنها تاثیر گذار است و تخلفات مهندسان برای آنها مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.
معرفی نظام فنی اجرایی طرح های عمرانی کشور و نظام مهندسی و کنترل ساختمان
در کشور ما دو نظام وجود دارد که به موازات هم حرکت می کنند گرچه هر یک ، قوانین و مقررات متفاوتی دارند .
ابتدا به بررسی دو نظام می پردازیم ، نظام فنی اجرایی طرح های عمرانی کشور و نظام مهندسی و کنترل ساختمان .
ضوابط و مقررات نظام فنی اجرایی عمرانی کشور را سازمان برنامه و بودجه می نویسد و بودجه آن از طرف دولت برای طرح های عمرانی و در چهارچوب حقوق عمومی تامین می شود .
دستگاه های اجرایی این نظام زیر نظر سازمان برنامه و بودجه عمل می کنند و مهندسان در این چهار چوب شامل پیمانکاران ، مهندسان و یا دستگاه نظارت هستند.
ضوابط و مقررات نظام مهندسی و کنترل ساختمان را شهرداری تعیین می کند .در این نظام مهندسان ممکن است در سه جایگاه طراح ، مجری ساختمان و یا ناظر ساختمان قرار بگیرند .
مهندس ناظر
جایگاهی که مهندس ناظر در پروژه ساخت دارد، از همه بیشتر مورد توجه است و مردم بیشتر از همه او را می شناسند .
در ایران مهندس ناظر توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان انتخاب می شود .
وظیفه ی مهندس ناظر این است که نظارت کند کار توسط سازنده ای متخصص انجام شود .
مشکلی که در اکثر پروژه ها با آن روبرو هستیم نبودن سازنده ای متخصص و دارای دانش در این زمینه است .
متاسفانه بیش از ۹۰ درصد از سازنده ها متخصص نیستند و اطلاعات کافی برای ساخت ندارند.
به همین دلیل است که توقع ما از مهندس ناظر بالا می رود و بیشتر مسئولیت های ساخت را بر دوش او بار می کنیم .
دلیل این امر می تواند این باشد که در کشور ما ساخت و ساز هنوز به شکل یک صنعت قانون مند در نیامده است.
کسانی که تحت عنوان سازنده و مجری در این حوزه فعالیت دارند اکثرا افراد غیر حرفه ای و غیر متخصص هستند.
در کشور های دیگر ،حتی گارگر ساده ای که قرار است در یک پروژه ساخت فعالیت داشته باشد لازم است دوره هایی را به صورت حرفه ای گذرانده باشد .
در صورتی که متاسفانه در ایران این گونه نیست و صنعت ساختمان از لحاظ ساختاری در دست افراد غیر حرفه ای که دانش کافی ندارند می باشد.
و به جهت اینکه همه مهندس ناظر را مسئول در مراحل ساخت می دانند همه ی ترکش ها ناشی از عدم رضایت در ساخت و مشکلات ناشی از آن ،به او برمی گردد .
طراح پروژه
در واقع قبل از هرچه در یک پروژه ساختمانی ، طراح است که وارد پروژه می شود و اهمیت آن بسیار بالاست .
بیشتر مشکلاتی که در پروژه با آن روبرو هستیم به دلیل نداشتن یک طراحی درست با محاسبات دقیق می باشد .
البته در کشور های خارجی یک مرحله قبل از ورود طراح نیز وجود دارد و آن در نظر گرفتن حقوق ذی نفعان در این پروژه است .
بدین نحو که قبل از گرفتن مجوز و دستور نقشه ،با نصب تابلویی در محل احداث پروژه ، زمانی برای دریافت نظرات مخالف و موافق ذی نفعان در نظر گرفته می شود .
یکی از ایرادات ما در صنعت ساختمان این است که طراحی ساختمان را دارای اهمیت بالایی نمی دانیم و هزینه ای برای ان در نظر نمی گیریم .
در واقع برای هرچه هزینه می کنیم غیر از یک طراحی درست و فنی ، در صورتی که طراحی ساختمان از بالاترین اهمیت برخوردار است .
در نظام فنی اجرایی طرح های عمرانی میانگین ۱۰درصد از هزینه های اجرا صرف نظارت و طراحی می شود .
در نظام کنترل ساختمان صرفا عددی بین ۱ تا ۲ درصد صرف نظارت و طراحی می شود و همین امر موجب شده که طراحان و ناظران خود را عضوی جدا از پروژه بدانند .
مشکل دیگری که در طراحی وجود دارد این است که بعد از طراحی ساختمان توسط طراح ، شخصی تحت عنوان طراح برگه گذار وارد می شود و برگه ای را روی طراحی قبلی قرار می دهد .
در صورتی که طراحی ساختمان باید توسط یک شخص صورت گیرد و لازم است این مشکل جهت ارتقاء یافتن طراحی حل شود .
دو عاملی بودن طراحی و اجرا
مطلب سومی که در موضوع طراحی لازم است به آن پرداخته شود دو عاملی بودن طراحی و اجرا است .
در اکثر کشور های خارجی طراحی و اجرا توسط یه عامل صورت می گیرد که در همانگی و نتیجه بهتری را در پی دارد.
هرچند در مبحث دوم مقررات ملی در این مورد صحبت شده و در نظام مهندسی کنترل ساختمان نیز این ضوابط آورده دشده است .اما در واقع در کشو اینگونه عمل نمی شود و طراح فردی جدا از اجرا کننده است .
مشکل دیگری که با آن روبرو هستیم این است که بعد از طراحی سازه ، طراحی تاسیسات و طراحی معماری ، مجری ساخت ورود پیدا می کند. و چنین طراحی هایی که با اجرای او هماهنگ نیست را تغییر داده و طرح مورد نظر خود را پیاده می کند .
در صورتی که مجری ساخت دانش کافی در طراحی ندارد واین تغییرات پروژه را با مشکلاتی روبرو خواهد کرد .
مشکل اساسی در صنعت ساخت ایران
اساسی ترین مشکلی که صنعت ساختمان در ایران با آن روبرو است ، نداشتن یک فضای تخصصی در این صنعت می باشد . متأسفانه صنعت ساخت ، در نوشتن یک قرارداد کاغذی و ورود یک سری عوامل غیر متخصص و بدون دانش کافی خلاصه شده است .
مسئولیت های صنفی
به صورت کلی در هر صنفی چهار دسته مسئولیت وجود دارد :
مسئولیت مدنی یا حقوقی ؛ مسئولیت فرد در قبال خسارت هایی که به دیگران وارد می کند .
مسئولیت کیفری، مسئولیت شخص در برابر خسارات ناشی از ارتکاب یک جرم که حسب مورد مجازاتهای متفاوتی دارد .
مسئولیت اداری ، مخصوص کارکنان دولت است .
گاهی مسئولیت ها ی افراد ناشی از مباشرت آنها در ارتکاب عمل یا جرم می باشد . گاهی نیز بدون اینکه مباشرتی در کار باشد صرفا سبب وقوع آن می باشند .
مباشرت بدین مفهوم که فرد مستقیما و بدون واسطه عملی را انجام داده که موجب خسارتی شده باشد و مسئولیتی را برای او ایجاد کند.
تسبیب نیز بدین مفهوم است که فرد به صورت غیر مستقیم سبب ورود ضرر و خسارتی شده باشد .
اکثر مسئولیت های مهندسان ساختمان ناشی از تسبیب است .
برای مثال محصور کردن چاله آسانسور یکی از وظایفی است سازنده باید انجام دهد . در صورتی که به هر دلیلی انسانی در چاله سقوط کند ، مسبب حادثه سازنده است .
تعریف برخی عوامل دخیل در اجرای پروژه
ناظرپروژه
ناظر، فردی است که نظارت فنی و مدیریتی بر کار پیمانکار و مجری ذی صلاح او را دارد .ناظر توسط کارفرما انتخاب می شود و می بایست نظارت مستمر در همه ی مراحل پروژه داشته باشد .
بازرس پروژه
بازرس در استخدام یک نهاد نظارتی دولتی است . و برکارهای ناظر ، مجری وکارفرما بررسی موردی و دوره ای دارد .
ممیز
ممیز فردی است که بر فرایند مدیریتی نظارت دارد که آیا تمام مراحل درست پیش رفته است یا خیر؟
https://www.aparat.com/v/M01xk
آرشيو مطالب...