مدیریت مالی پروژه
راهکارهای بهبود تأمین مالی بافت فرسوده
محمد سعید ایزدی، مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهریبه تشریح عملكرد سه ساله این شرکت در دولت یازدهم پرداخت و گفت: دولت یازدهم از همان ابتدا با بررسی سوابق سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه بافت فرسوده و سكونتگاههای غیر رسمی، حضور پررنگ‌تر در برنامه‌های نوسازی و بهسازی شهری را به عنوان موضوع اولویتدار تعیین کرد و سیاست "بازآفرینی" را پیش گرفت.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ضرورت تعیین سیاستهای ساماندهی در گام اول، افزود: بر همین اساس شركت عمران و بهسازی شهری ایران در سال ۱۳۹۳موفق شد تا سند ملی بازآفرینی شهری را به تصویب هیات وزیران رسانده و آن را ابلاغ كند.
محمد سعید ایزدی گفت: پس از تدوین سند ملی بازآفرینی شهری، در گام دوم توانستیم، دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلفی كه متولی امر بهسازی و نوسازی و توسعه شهری هستند را برای اجرای مفاد این سند همراه كنیم كه در این بخش، بیش از ۳۳ سازمان در كشور در ابعاد مختلف مسائل اجتماعی، زیرساختی، امنیتی، بهداشتی، آموزشی و ... متولی امر توسعه شهر و ارتقای كیفی زندگی هستند.
ایزدی ادامه داد: ما در شركت عمران و بهسازی شهری ایران نیازمند آن بودیم تا فعالیت این سازمان‌ها را با یكدیگر، هماهنگ و هم‌راستا كنیم. از سوی دیگر چون بحث مدیران واحد در برنامه‌های توسعه سوم، چهارم و پنجم تحقق پیدا نكرد، در نتیجه تشكیل ستاد ملی بازآفرینی شهری گامی برای هم راستا كردن دستگاه‌های مرتبط در این حوزه بود كه در نهایت موجب شد تا ۲۰ دستگاه فعال در بحث توسعه شهری عضو ستاد ملی بازآفرینی شهری شوند.
وی تصریح كرد: گام سوم از مجموعه فعالیتهای انجام شده در شركت عمران و بهسازی شهری تهیه برنامه محلات بود؛ امروز در دولت یازدهم و برای اولین بار در كشور در شركت عمران و بهسازی شهری ایران از مقیاس ملی گرفته تا شهر و محله صاحب برنامه هستیم و می‌دانیم كه چه تعداد محله در كجا و با چه اولویتی باید در برنامه نوسازی و بهسازی قرار بگیرد.
محمد سعید ایزدی اظهار داشت: تا پیش از این، دولت بر حسب شرایط خاص وارد عرصه نوسازی و بهسازی شهری شده و اقدامات مربوط به آن را در یك محله خاص پیاده می‌كرد. اما در دولت یازدهم موفق شدیم تا تمامی محدوده محله‌های بافت فرسوده در کشور که نیاز به نوسازی و بهسازی دارند را شناسایی کنیم که این محدوده شامل ۵۴۴ شهر در سه عرصه اصلی می‌شوند.
ایزدی افزود: این سه عرصه شامل ۲۵ هزار هكتار بافت‌های تاریخی در ۱۶۸ شهر، بیش از ۶۰هزار هكتار بافت میانی در ۴۹۵ شهر و ۴۸ هزار هكتار سكونتگاههای غیر رسمی در ۹۱ شهر می‌شود كه البته جمع تعداد این شهرها بیشتر از ۵۴۴ شهر می‌شود و این بدان معناست كه برخی از شهرها دو یا هر سه نوع بافت را در خود دارند.
معاون وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: همچنین شركت عمران و بهسازی شهری با تدوین برنامه برای بیش از ۲۷۰۰ محله در این شهرها این را مشخص كرده است كه به عنوان مثال و به طور متوسط و در دو بازه زمانی برنامه توسعه ششم و هفتم برای بهسازی ۲۷۰ محله چه اقداماتی اعم از بحث‌های مربوط به ارتقای زیرساخت، توسعه خدمات، توانمند سازی ساكنین و... باید انجام شود.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ادامه داد: یكی از ویژگی‌های برنامه بهسازی محلات بافت فرسوده آن است كه این برنامه از پایین به بالا تدوین شده است. به این صورت كه شركت عمران و بهسازی شهری به عنوان متولی امر نوسازی و بازآفرینی شهری به ستادهای بازآفرینی در استان‌ها اعلام می‌كند تا آنها اولویت شهرها و محلههایی كه در استان خود نیاز به نوسازی و بهسازی دارند را به دولت معرفی كنند.
محمد سعید ایزدی با تاکید بر نقش ستادهای استانی در تعیین اولویت‌های محلاتتشریح کرد: در واقع این ستادهای بازآفرینی استانی هستند كه مشخص می‌كنند كه در شهر و استان كدامیك از محلهها باید در اولویت نوسازی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: البته اولویتبندی در مجموعه اقدامات برای بهسازی هر محله نیز وجود دارد. به این صورت كه ممكن است در یك محله بافت تاریخی احیای یك خانه تاریخی و در سكونتگاههای غیر رسمی ساخت پارك و تامین روشنایی در اولویت اجرا و ... قرار داشته باشد.
مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهری افزود: در واقع تلاش شده تا برنامه‌های بهسازی متناسب با هر محل عرضه شود و از همه مهمتر آنکه تلاش شده است تا این برنامه به مشاركت گذاشته شود زیرا تنها یك دستگاه متولی اجرای آن نیست و لازم است تمامی ارگانها و سازمان‌ها سهم خود را در اجرای این برنامهها مشخص كنند.
محمد سعید ایزدی گفت: باید بگویم که تهیه و انجام برنامه‌ریزی كار بزرگ و زمان‌گیری بود اما در حال حاضر موفق شدیم تا سهم هر سازمان در اجرای طرح نوسازی و بهسازی شهری را مشخص کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی، ابزارهای حقوقی و مالی را نیاز بعدی این برنامه برای اجرایی شدن دانست و تصریح كرد: گام بعدی در اجرای برنامه بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده در كشور، تنظیم دستورالعمل های مورد نیاز برای تسهیل در اجرای كار و در نهایت الزام آور كردن اجرای این دستورالعمل ها توسط دستگاه‌های ذیربط از دیگر اقداماتی بود كه دولت یازدهم موفق به انجام آن شد.
مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهری ایران به مجموعه فعالیتهایی كه برای تحقق ابزارهای حقوقی برای احیای بافت‌های فرسوده در دولت یازدهم انجام شده است اشاره كرد و گفت: تا پیش از الزامی شدن حضور سازمان‌ها و ارگانهای مربوط، این سازمان‌ها به طور داوطلبانه در برنامه‌های مربوط به نوسازی و بهسازی شهری شركت می‌كردند اما با تدوین و تصویب این برنامه، حضور این سازمان‌ها در اجرایی كردن دستورالعملهای بخش مربوطه، الزامی و اجباری شد.
محمد سعید ایزدی اضافه کرد: اخیرا مصوبه ۲۳ بندی از هیات وزیران دریافت كردهایم كه در آن برای هر كدام از دستگاه‌های ذیربط یك مسئولیت و وظیفه تعریف شده است.
ایزدی همچنین در خصوص ابزارهای مالی در بخش بازآفرینی و احیای بافت‌های فرسوده گفت: در حال حاضر ما در شرکت عمران و بهسازی شهری ایران پنج مدل تامین مالی را دنبال می‌كنیم که استفاده از منابع دولتی اولین مدل از مدلهای تامین مالی در بافت‌های فرسوده است.
وی افزود: تا پیش از این میتوانستیم تنها تا سقف ۳۷ میلیارد تومان از منابع مالی دولتی برای نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده استفاده کنیم اما در دولت یازدهم موفق شدیم تا سقف ۱۴۰۰ میلیارد تومان ردیفهای اعتباری را در برنامه سال ۹۵ بگنجانیم كه از این مبلغ ۹۰ میلیارد تومان آن به مشهد،۳۶ میلیارد تومان برای قم و شیراز،۱۸۰ میلیارد تومان برای سكونتگاههای غیر رسمی و حاشیه نشینی،۴۵۰ میلیارد تومان هم به بدهی دولت به شهرداریها و... مربوط می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: محور دوم از مدلهای تامین مالی در این بخش استفاده از منابع تحت مالكیت دولت و به خصوص وزارت راه و شهرسازی است. تلاش وزیر راه و شهرسازی نیز در سه سال گذشته استفاده از منابع تحت مالكیت خود بوده است و امسال نیز این منابع سهمی ۲۵ درصدی از منابع مالی دولت را به خود اختصاص دادهاند.
محمد سعید ایزدی گفت: سومین منبع از منابع مالی استفاده از بخش خصوصی است كه اهمیت بسیار زیادی دارند؛ تلاش ما در دولت یازدهم به گونهای بوده است تا با تعریف نهادی به نام توسعهگر، آنها را برای حضور و سرمایهگذاری در برنامه‌های احیا و بازآفزینی شركت عمران و بهسازی جذب كنیم.
ایزدی ادامه داد: در واقع تفاوت توسعهگر (DEVELOPER) با مجری در آن است كه توسعهگر در انجام پروژهها، هم مجری است و هم سرمایه‌گذار و در این بخش می‌توان سهم ۴۰ درصدی برای حضور توسعهگران در برنامه بازآفرینی بافت‌های فرسوده در نظر گرفت.
مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهری ایران استفاده از بانك‌ها را چهارمین ابزار مالی دانست و گفت: در تلاش بودیم تا از طریق توسعه‌ای كردن بانك مسكن ابزارهایی را تعریف كنیم كه به ما در انجام برنامه‌های نوسازی و بهسازی كمك كند. یكی از این نمونهها صندوق مسكن یكم در بافت‌های فرسوده است كه با سود ۸ درصدی كه برای آن در نظر گرفته شده جایگاه خوبی پیدا كرده است.
ایزدی تصریح كرد: پنجمین ابزار از مجموعه ابزارهای مالی پیگیری استفاده از صندوقهای خیریه و نیكوكاری برای كمك به تامین مالی هزینههای مربوط به بهسازی و احیای بافت‌های فرسوده و سكونتگاههای غیر رسمی است.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: به دنبال آن هستیم تا صندوقی به نام بازآفرینی شهری را راه‌اندازی كنیم و امیدوارم این صندوق بتواند سهم قابل توجهی از هزینه های مربوط به این بخش را تامین كند.
ایزدی تاکید کرد که مراحل ثبت این صندوق و تشکیل هیات مدیره آن انجام شده و حتی مذاكراتی نیز با بورس برای تشكیل صندوق نیكوكاری براساس تبصره دو ماده ۷ قانون اساسی پیش بینی شده است.
محمد سعید ایزدی ادامه داد: در دولت یازدهم در زمینه ساختار و تشكیلات نیز تلاش بر نهادسازی بوده است. از الزماتی كه میتواند به تحقق و اجرای برنامه های بازآفرینی کمک کند، نهادهایی هستند كه می‌توانند متولی این برنامهها باشند.
ایزدی افزود: یكی از مهمترین نهادها، نهاد تسهیلگر است. تسهیل‌گران نهادهایی هستند كه می‌توانند به واسطه حمایت های انجام شده نقش خوبی در محلات، در بین مردم و بین مردم و شهرداری ایفا كنند زیرا مردم به این نهادها بیشتر از دولت و شهرداری اطمینان دارند.
مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهری ایران: ما به دنبال ایجاد نهادهای تسهیلگر در شهرهای مختلف نیز هستیم تا مانند نهادهای توسعه محله با كمك و همیاری مردم بسیاری از مسئولیت های مربوط به بازآفرینی بافت فرسوده را انجام دهد.
محمد سعید ایزدی تصریح كرد: علاوه بر نهادهای تسهیلگر و توسعهگر به دنبال ایجاد سایر سازمان‌های مردمنهاد نیز هستیم تا این گروه ها را برای حضور در طرح های بازآفرینی شهری تشویق كنیم و در نهایت تلاش ما این است تا به جای تكیه بیش از حد بر دولت و دخالت دادن دولت در امور بازآفرینی شهری كارها را به سازمان‌های مردمنهاد واگذار كنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی در رابطه با برنامه‌های دولت یازدهم در رابطه با رفع مشكلات ناشی از حاشیه‌نشینی نیز گفت: از بین محدوه و محلاتی كه شركت عمران و بهسازی شهری ایران متولی برنامه‌ریزی برای آنهاست، یكی از اولویتدارترینها سكونتگاههای غیر رسمی و حاشیه نشینی در اطراف شهرهاست كه ۴۸ هزار هكتار را شامل می‌شوند و نزدیك به یك هزار محله در این مناطق قرار دارند.
محمد سعید ایزدی ادامه داد: این محلهها عمدتا در ۹۱ شهری كه توسط دولت شناسایی شده است در كلانشهرها قرار دارند و در استان‌هایی هم مانند استان كردستان و سیستان بلوچستان به دلیل واقع شدن در استان‌هایی كه سیل مهاجرت در آنها زیاد است حاشیه نشینی به پدیده‌ای بحرانی تبدیل شده است.
ایزدی تصریح كرد: برای مواجهه با معضل حاشیه نشینی در اطراف شهرها نیز در دولت یازدهم برای تمامی ۹۱ شهر برنامه تهیه شده است و اولویتبندی انجام شده است. به شكل عام در تك تك محلات تلاش برای همكاری با سایر دستگاه‌های متولی است. به عنوان مثال در همکاری با وزارت كار به خصوص سازمان فنی و حرفه ای در زمینه آموزش مهارتهای پایه، بیش از ۲۵ هزار مورد آموزش در این محلات داشتیم زیرا این آموزشها موجب فراهم شدن شرایط برای اشتغال مردم ساكن این محلات را فراهم كرده و آنها را توانمند می‌سازد.
مدیرعامل شركت عمران و بهسازی شهری ایران افزود: با وزارت بهداشت در مورد ساخت مراكز بهداشت و خانه‌های سلامت كارهای مشاركتی انجام شده و تعدا قابل توجهی از این مراكز و خانه‌ها ساخته شده است.
محمد سعید ایزدی توضیح داد: با وزارت آموزش و پرورش و وزارت ورزش و جوانان نیز برای تامین مراكز آموزشی و ورزشی در این مناطق مذاكراتی انجام شده است و بیش از ۲۷۹ پروژه در طول سه سال گذشته در این محدوه‌ها و محلات دنبال كردیم كه بیش از ۱۳۰مورد تاکنون به بهره‌برداری رسیده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: جدا از شكل عامی كه در اولویت‌های ما تعریف شده است، شهرهای مشهد، قم، شیراز و چابهار را نیز به شكل پایلوت و ویژه مورد توجه قرار دادیم. این شهرها، شهرهایی هستند كه هم در شورای اجتماعی كشور مورد تاكید مقام معظم رهبری بودهاند و هم در اولویت‌های برنامه ما قرار دارند.
ایزدی افزود: در نهایت ما در شركت عمران و بهسازی شهری تلاش كردیم تا هماهنگ با سایر دستگاه‌ها حركت كنیم و برنامه ویژه‌ای برای هر كدام از شهرها طراحی كنیم.
آرشيو مطالب...