حقوق، عیدی و پاداش، نپرداختن معوقات و سنوات به همراه اختلاف بر سر حق مسکن و بیمه؛ از مهم‌ترین دلایل بروز اختلاف بین کارگر و کارفرما، شکایت و در بسیاری موارد قطع همکاری در بازار کار ایران است.
بررسی وضعیت بازار کار کشور نشان می دهد هرچه عرضه و تقاضای نیروی کار نامتعادل تر شود و از سوی دیگر، روابط کار نیز از چارچوب های روشنی پیروی نکند، درگیری و اختلاف نظر بین کارگران و کارفرمایان بر سر منافع بیشتر خواهد بود.
نتیجه بر هم ریختن تنظیم روابط کار در بازار کار و اشتغال کشور، امضای قراردادهای سفید، نادیده گرفتن حقوق قانونی نیروی کار، افت بهره وری و انگیزه افراد در کار، تقابل کارگر و کارفرما به جای تعامل و در نتیجه ضربه به تولید و اقتصاد کشور است.
طبق تحقیقی که توسط وزارت کار صورت گرفته، مشخص شد که هم اکنون تضاد منافع مالی بین کارگران و کارفرمایان؛ مهم ترین دلیل بروز اختلافات در بازار کار است که این مسئله منجر به هزاران شکایت نیز در هیات های حل اختلاف می شود.
کشمکش بر سر منافع
بر اساس آخرین آمارهای رسمی موجود کشور، بیشترین دادخواست ها در سال ۹۳ مربوط به عیدی و پاداش بوده که ۱۲.۵ درصد از کل دادخواست ها را شامل شده و نسبت به سال ۹۲ به میزان ۱۶.۱ درصد افزایش داشته است.
همچنین دادخواست های مربوط به حقوق معوقه و سنوات خدمت در رتبه های بعدی قرار دارند که نسبت به سال ۹۲ به ترتیب ۱۲.۴ درصد و ۱۵.۲ درصد افزایش یافته اند. این در حالی است که بیشترین موارد دادخواست ها در سال ۹۲ به ترتیب مربوط به حقوق معوقه، عیدی و پاداش و بعد از آن سنوات خدمت بوده است. تفاوت مزد در سال های ۹۲ و ۹۳ کمترین موارد دادخواست ها را داشته است.
شکایات مربوط به اضافه کاری در سال ۹۲ به تعداد ۵۷۶۳۸ مورد بوده که در سال ۹۳ به ۵۹۷۱۵ مورد رسید. ۵۵۶۸۰ پرونده شکایت در سال ۹۲ درخواست به کار بوده که این میزان در سال گذشته به ۶۲۴۱۶ مورد رسید.
در مورد حق بیمه ۷۹۱۵۷ شکایت در سال ۹۲ به ثبت رسیده بود که این میزان در سال ۹۳ به تعداد ۹۳۷۰۵ مورد رسید. درباره حق مسکن نیز طی سال ۹۲ به میزان ۵۰۰۰۳ پرونده شکایت تشکیل شده بود که این میزان در سال گذشته به ۵۲۱۷۱ مورد افزایش یافت.
۱۱۳ هزار شکایت برای دیر شدن پرداخت حقوق
مزایای رفاهی و انگیزشی در سال ۹۲ تعداد ۷۳۶۳۰ مورد شکایت داشته که این تعداد در سال گذشته به ۷۶۶۶۹ مورد رسید. همچنین در زمینه تغییر شرایط کار ۵۳۹۴ مورد شکایت از کارفرمایان در سال ۹۲ صورت گرفت که این میزان در سال ۹۳ به تعداد ۵۸۷۰ مورد بود.
تفاوت مزد در سال ۹۲ دارای ۴۸۸۸۶ شکایت بوده که در سال ۹۳ این موضوع ۴۹۶۴۰ شکایت را به خود اختصاص داد. درباره حقوق معوقه در سال ۹۲ کارگران ۱۰۱۳۹۹ شکایت داشته اند که این میزان در سال ۹۳ به تعداد ۱۱۳۹۵۸ مورد رسید. سنوات خدمت از دیگر موضوعات اختلافی بین کارگران و کارفرمایان بود که در این زمینه طی سال ۹۲ مجموعا ۸۹۵۹۹ شکایت و در سال ۹۳ نیز ۱۰۳۱۹۳ شکایت انجام شد.
اختلاف بر سر طرح طبقه بندی مشاغل در سال ۹۲ منجر به ۱۳۰۲۰ مورد شکایت و در سال ۹۳ نیز ۳۲۷۶۶ شکایت شد. حق عائله مندی در سال ۹۲ دارای ۳۱۸۵۷ پرونده شکایت و در سال گذشته ۱۳۲۰۷ شکایت بود. درباره اختلاف بر سر عیدی و پاداش ۹۹۶۰۱ شکایت در سال ۹۲ و تعداد ۱۱۵۶۴۰ شکایت نیز در سال ۹۳ صورت گرفت.
درباره اختلاف بر سر مرخصی استحقاقی کارگران ۷۳۹۹۶ شکایت از کارفرمایان در سال ۹۲ داشته اند که در سال ۹۳ این تعداد شکایت به ۷۹۱۰۸ مورد افزایش یافت. درباره اختلافات کار نوبتی نیز کارگران ۱۹۱۵۲ شکایت در سال ۹۲ داشته اند که این تعداد در سال ۹۳ به ۱۸۶۱۳ مورد رسید. بیش از ۵۱ هزار شکایت نیز در سال ۹۳ به دلایل دیگری در هیات های حل اختلاف به ثبت رسیده است.