به این ترتیب، وزارت راه و شهرسازی از تدوین طرح جامع مسکنی خبر داد که قرار بود ناجی بازار مسکن کشور از تنگنای رکود باشد، اما هر بار رونمایی از این طرح به تعویق افتاد. با این‌حال، این امر باعث نشد وزارتخانه از تحرک‌بخشی به بازار و صنعت مسکن غفلت کند، بنابراین با راه‌اندازی انواع صندوق‌های مربوط به زمین و مسکن و ساختمان در بازار سرمایه، نخستین گام را در این عرصه برداشت. با افزایش سقف تسهیلات ساخت مسکن در پاییز93، مشخص شد بازگرداندن دوران رونق بازار مسکن بیش از هر طرح دیگری در راس برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی است. چرا که به‌واسطه ارایه این تسهیلات نه‌تنها اعتبارات بانکی و یارانه‌های دولتی در یک مسیر درست هدایت می‌شود. بلکه به‌طور همزمان با نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهری و سکونتگاه‌ها، اهداف دولت برای تحرک‌بخشی مسکن و به‌دنبال آن اقتصاد تجلی پیدا می‌کند، گرچه وزارت راه و شهرسازی سیاست‌های توسعه مسکن خود را روی ساخت‌و‌ساز متمرکز کرده، اما به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران حوزه مسکن ذوق و شوق مسوولان دولتی را ندارند. البته استقبال و انگیزه پایین سرمایه متاثر از دوران رکود و کسادی بازار اقتصاد کشور در چند سال گذشته است. چرا که جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد، میزان تقاضا برای سرمایه‌گذاری در ساخت‌و‌ساز کشور نسبت به سال گذشته 45درصد کاهش یافته است. درواقع تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر‌شده از سوی شهرداری‌های کل کشور حاکی از این کاهش 45درصدی در بهار سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال92 است. چراکه در همین مدت تقاضایی برای ورود به عرصه ساخت‌و‌ساز ساختمان پایتخت 50.5درصد کاهش یافته است. این امر حاکی از آن‌است که بی‌توجهی وزارت راه و شهرسازی به بازگرداندن ثبات به بازار مسکن، تسریع روند ارایه تسهیلات بانکی ساخت مسکن، تقویت توان مالی طرف تقاضای بازار، کنترل سوداگری و سامان‌بخشی معوقات بانکی حوزه مسکن، پیامدهایی را به بار می‌آورد که اهداف دولت را که همانا خروج اقتصاد از رکود است، دست‌نیافتنی می‌کند.

روزهای کم‌رونق در انتظار بازار مسکن تهران

گزارش مرکز آمار تهران نشان می‌دهد، شهرداری پایتخت در بهار امسال سه‌هزار و 522فقره پروانه ساختمانی صادر کرده است تا به این ترتیب، سهم تهرانی‌ها از تعداد کل پروانه‌های ساختمانی صادرشده در کشور 10.3درصد باشد. بر این اساس، تعداد متقاضیان برای ورود به بازار ساخت‌و‌ساز مسکن در کلان‌شهر تهران طی بهار امسال در مقایسه با بهار 92 حدود 50.5درصد کاهش یافته است. البته بررسی روند تعداد پروانه‌های صادرشده در زمستان92 و بهار93 حاکی از آن‌است که این کاهش به 2.9درصد رسیده است. یعنی تعداد پروانه‌های ساختمانی صادرشده در بهار امسال نسبت به زمستان سال گذشته 2.9درصد کاهش یافته است. پروانه‌های ساختمانی تهران در حالی صادر شده است که 19فقره از آن به افزایش بنا اختصاص دارد. این در حالی است که 99.5درصد این پروانه‌ها که بالغ بر سه‌هزار و 503فقره پروانه بوده برای احداث ساختمان صادر شده است. به این ترتیب، تعداد پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در پایتخت طی بهار امسال نسبت به فصل گذشته حدود 2.8درصد کاهش یافته است. البته این درحالی است که شهرداری تهران شاهد کاهش 50.6درصدی تعداد پروانه صادرشده برای ساختن ساختمان طی بهار93 نسبت به مدت مشابه در بهار92 بود.

براساس پروانه‌های صادرشده از سوی شهرداری تهران طی بهار93، مجموع مساحت زیربنای تعیین‌شده در این پروانه‌ها حدود چهارمیلیون و 693‌هزار و 900مترمربع بوده است که حدود 22.9‌درصد از مجموع کل زیربنای تعیین‌شده در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور را تشکیل می‌دهد. به این ترتیب، حجم این مساحت نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 50.2درصد و نسبت به زمستان سال90 به میزان 33.3درصد کاهش یافته است.

باتوجه به پروانه‌های صادرشده از سوی شهرداری پیش‌بینی می‌شود، تعداد واحدهای مسکونی تعیین‌شده در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان طی بهار سال جاری بالغ بر 26‌هزار و 439واحد بوده که نسبت به فصل گذشته حدود 3.2‌درصد و نسبت به فصل مشابه گذشته حدود 53.3‌درصد کاهش داشته است. بر همین اساس، این تعداد واحد مسکونی 26.4درصد از واحدهای مسکونی پیش‌بینی‌شده در پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده از سوی شهرداری‌های کشور را تشکیل می‌دهد. باتوجه به تعداد پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در کلان‌شهر تهران، متوسط تعداد واحد مسکونی در پروانه‌های احداث ساختمان 7.6واحد و در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی 47.5درصد بوده است. مجموع مساحت زمین پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در حدود یک‌میلیون و 10هزار و 600مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته حدود 62.3درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 52.8درصد کاهش داشته است. ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻣﯿﻦ در ﭘﺮواﻧﻪ‌ﻫﺎی اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن 289ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ و در اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﺣﺪود 243ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ. از ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺮوانه‌های ﺻﺎدره ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌های ﻣﺴﮑﻮنی 0.1درﺻﺪ ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌ﻫﺎی ﯾﮏ‌ﻃﺒﻘـﻪ، 0.1درﺻـﺪ ﺑـﺮای اﺣـﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌های دوطبقه، 1.2درﺻﺪ ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌های ﺳﻪ‌طبقه، 4.2درﺻﺪ ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌ﻫﺎی ﭼﻬﺎرﻃﺒﻘﻪ و 94.4درﺻﺪ برای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‌های ﭘﻨﺞ‌ﻃﺒﻘﻪ و بیشتر بوده است. براساس این گزارش پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان‌های مسکونی برحسب نوع اسکلت و مصالح عمده به‌کار رفته در بنای آنها نشان می‌دهد که 6/39درصد این پروانه‌ها برای احداث ساختمان‌های اسکلت فلزی، 60.3درصد برای احداث ساختمان‌های بتون‌آرمه و 0.1درصد برای احداث ساختمان‌هایی با سایر مصالح بوده است.

احتمال کاهش ساخت‌و‌ساز در کشور

گزارش مرکز آمار تهران از تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر‌شده از سوی شهرداری‌های کشور طی بهار93 حاکی از صدور 34هزار و 237فقره پروانه ساختمانی در کل کشور است. این رقم نسبت به بهار سال92 حدود 45.5 و نسب به فصل گذشته یعنی زمستان92 بالغ بر 38.4درصد کاهش داشته است. همچنین از کل پروانه‌های صادرشده در شهرهای کشور، حدود 9.6‌درصد یعنی سه‌هزار و 302فقره پروانه مربوط به افزایش بنا و 30‌هزار و 935پروانه حدود 90.4‌درصد مربوط به احداث ساختمان بوده است. پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان نسبت به فصل گذشته حدود 46.9‌درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته حدود 40.3درصد کاهش داشته است. ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮﺑﻨﺎی ﭘﺮوانه‌های ﺻﺎدرﺷﺪه ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن درﺣﺪود 20میلیون و 539ﻫﺰار ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺼـﻞ ﮔﺬﺷـته 41.4درﺻﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺪود 37.4درصد کاهش داشته است. ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮﺑﻨﺎ در ﭘﺮوانه‌های اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن 664ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ و در ﭘﺮواﻧﻪ‌ﻫﺎی اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺴﮑﻮنی 561ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ.

تعداد واﺣﺪ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﯽ‌ﺷﺪه در ﭘﺮوانه‌های ﺻﺎدرﺷﺪه ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در بهار امسال ﺑﺎﻟﻎ بر 100هزار و 219واﺣﺪ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺪود 45.9درﺻﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ حدود 48.2‌درصد کاهش داﺷـﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑـﺎﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺪاد ﭘﺮوانه‌های ﺻﺎدرﺷﺪه ﺑﺮای اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪاد واﺣﺪ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ در ﭘﺮوانه‌های اﺣﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن 3.2واﺣـﺪ و در ﭘﺮواﻧـﻪ‌ﻫـﺎی اﺣـﺪاث ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن مسکونی 3.4واﺣﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ.

مجموع مساحت زمین‌ پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان حدود12میلیون و 229‌هزار مترمربع بوده که نسبت به فصل گذشته 41.1‌درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 27.9درصد کاهش داشته است. متوسط مساحت زمین در پروانه‌های احداث ساختمان 395مترمربع و در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی 283مترمربع بوده است.

از مجموع پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان‌های مسکونی حدود 24.7‌درصد برای احداث ساختمان‌ یک‌طبقه، 24.5‌درصد برای احداث ساختمان‌های دوطبقه، 13.1‌درصد برای احداث ساختمان‌های سه‌طبقه، 11.4درصد برای احداث ساختمان‌های چهارطبقه و 26.3درصد برای احداث ساختمان‌های پنج‌طبقه و بیشتر است.

پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان‌های مسکونی برحسب نوع اسکلت و مصالح عمده به‌کاررفته در بنای آنها نشان می‌دهد که 26.7‌درصد این پروانه‌ها برای احداث ساختمان‌های اسکلت فلزی، 50.9‌درصد برای احداث ساختمان‌های بتون‌آرمه، 21.1‌درصد برای ساختمان‌های با آجر و‌ آهن و 1.4‌درصد برای احداث ساختمان‌هایی با سایر مصالح بوده است.